Mätaio 13.1-23. Òaìa.

Tāpati 16 no Tiurai 2023.

Òaìa

Taramo 65

1 Na te Mënätehe. Taramo, e himene na Tävita.

2 Te tiaì mäite ra te ârue ia òe, e te Atua, i Tiona; e tei èuhehia ra, e horoàhia atu ia ia òe ra,

3 e tei faaroo i te pure ra. E tae atoà mai te taata atoà ia òe ra.

4 ua upootià te ìno ia mätou nei; âreà ta mätou mau hara, ua täpoìhia ia e òe ra.

5 E ao to te taata i haapaòhia e òe, e ua haafätatahia mai e òe ia pärahi i roto i to òe ra mau hëtere. E mauruüru ia mätou i te mau mea maitataì no to òe ra fare, no to òe ra nao moà.

6 Na te mau mea maitaì, e te tià ra, ta òe, ta te Atua e ora ai mätou nei, e parau mai ia mätou nei; o òe o tei tiàturihia e to te mau hopeà o te fenua atoà nei, e te feiä atoà i te ätea ê ra i te moana.

7 O tei haamau i te mau mouà ra i to na ra püai, e ua tätuahia o ia e te mana.

8 O tei haamanino i te haruru o te miti, te haruru o te mau aru ra, e te tiàrepu o te taata nei.

9 To te mau hopeà o te fenua ra, ua roohia anaè e te mataù i ta òe ra mau täpaò. O tei ìteä i te haereà mai i te poìpoì, e te ahiahi, ua faaòaòahia ia e òe ra.

10 Ua hiò mai òe e ua faararirari i te fenua, e ua rahi roa ia i te tupu ia òe i te ânävai a te Atua ra, tei î i te pape: e maitaì aè ra ia òe ra, faatupu iho ra òe i ta rätou tïtona:

11 Ua faarari hua mai rä òe i to na mau âivi rii i te pape, e ua faatahe mai ra òe i te ua i te vähi rii poopoo ra,  ua haamarü mai ra i te reira i te tuäua ra, e ua haamaitaì mai òe i tei tupu ra.

12 Te faatoröna nei òe i te mätahiti i to òe ra maitaì, e te töpata mai ra te maitaì i te mau haereà atoà no òe ra.

13 Te töpata mai ra i nià i te mëtëpara, e te òaòa nei te mau âivi e àti noa aè.

14 Ua àti te fenua i te nana puaa, e ua î te mau peho i te tïtona; te pii nei, e te himene nei i te òaòa.

Ìtaia 55.10-11

10 Mai te ua mau e topa nei, e mai te hiona, no nià mai i te raì ra, e aore i hoì faahou i reira; ua faararirari rä i te fenua ra, e ua faatupu ra, e ua faahotu mai hoì i tä na, i noaa ai hoì te huero i te feiä e ueue, i te mäa i te feiä i àmu ra:

11 oia atoà te parau no roto i to ù nei vaha; e òre e hoì faufaa òre noa mai ia ù nei, e tupu rä tei ôpuahia e au ra; e noaa hoì te mea i faaue atu ai au ra.

Röma 8.18-23

Te hanahana e faaìtehia mai

18 Te parau nei hoì au, e òre teie nei mau pohe e au ia fäito i te maitaì e faaìtehia mai ia tätou nei.

19 Te hinaaro rahi o te mau mea hämanihia nei mä te fäàoào, te tiaì nei ia i te faaìte-raa-hia mai o te tamarii a te Atua.

20 Ua faarirohia hoì te mau mea hämanihia nei ei mea faufaa òre noa, eere rä i te mea hinaaro, na na rä na tei faariro ei mea faufaa òre noa mä te tiaì.

21 E faaorahia hoì te mau mea hämanihia nei i të täpeà ra o te pohe, ia noaa te tiàmä maitaì o te tamarii a te Atua ra.

22 Ua ìte hoì tätou e, te ûuru tahi nei te mau mea atoà i hämanihia nei mä te mäuiui fänau ra e tae roa aè nei i teie nei mahana.

23 Eere hoì o rätou anaè ra, o tätou atoà nei, o tei noaa te huero mätamua a te Värua ra, o tätou iho ä tei ûuru i roto ia tätou iho, i te tatariraa atu i te faa-tamarii-tävai-raa, oia te faaoraraa i to tätou nei tino.

Mätaio 13.1-23.

Te parapore no te Hau

(Mär 4.1; Rut 8.4)

1 I taua mahana ra, haere atu ra Ietu i räpaeàu i te fare, pärahi iho ra i te hiti miti/pae tähatai.

2 E rave rahi ta te tiàa rahi tei putuputu mai ia na ra. Paìùma atu ra o ia i nià i te hoê poti, pärahi iho ra i reira; te tià noa mai ra te tiàa rahi atoà i nià i te pae.

Te ueue huero

(Mär 4.2-9; Rut 8.5-8)

3 E rave rahi ta na parau i parau parapore atu ia rätou, nä ô atu ra: «Inaha, haere atu ra te ueue huero i räpae e ueue i te huero;

4 e te ueue noa ra ia, maìri iho ra e tahi pae/hiti äratià: ia maùe mai te manu, àmuhia/titotitohia iho ra.

5 Maìri iho ra e tahi pae i te vähi ôfäfaì, aita reà e repo to reira; tupu òiòi iho ra ia, no te mea aore i moè reà i raro i te repo;

6 ia hiti mai te mahana: ôriorio iho ra e pohe atu ra, no te mea aore i aahia.

7 Maìri iho ra hoì e tahi pae i roto i te räau taratara, tupu aè ra te räau taratara e apiapi iho ra.

8 Maìri iho ra te tahi pae i te vähi repo maitaì, e höroà mai ra i te mäa: hoê hänere i nià i te tahi huero, e ono àhuru i nià i te tahi, e toru àhuru i nià i te tahi.

9 E tarià tö na ra, ia faaroo ia.

No te aha Ietu i parau parapore ai

(Mär 4.10-12; Rut 8.9-10)

10 Ua haere mai ra te mau pipi, nä ô mai ra ia na: «E aha òe i parau parapore ai ia rätou?

11 Ua pähono atu ra o ia ia rätou: «No te mea, ua höroàhia ia òutou te ìte i te parau àro o te Hau o te raì ra, aita rä i höroàhia ia rätou.

12 E taoà tä na ra, e höroàhia atu ä tä na e ia rahi atu; aita a na ra, e rave-ê-hia ia tä na e tërä atoà e vai ra. 

13 No reira vau i parau parapore atu ai ia rätou, no te mea, te hiò nei rätou, aita rä e ìte ra, te faaroo nei rätou, aita rä e häroàroà ra e e taa/märamarama ra.

14 No rätou i tupu ia teie tohu a Ìtaia, o tei nä ô mai e: E pau ta òutou faaroo, e òre roa atu ihoä òutou e märamarama; e pau ta òutou hiò, e òre roa atu ihoä òutou e ìte.

15 Ua ètaèta roa te âau o teie nei nünaa, ua turi roa to rätou tarià, e ua täpiri/täpö i to rätou mata, o te hiò hoì to rätou mata, o te faaroo hoì to rätou tarià, o te ìte to rätou âau, e o te haafäriuhia mai rätou, ia faaora atu vau ia rätou.

16 Teie rä, e ao to òutou mata, no te mea te ìte ra, e to òutou tarià, no te mea te faaroo ra.

17 Òia mau ta ù e parau atu ia òutou nei: e rave rahi te perofeta e te feiä parau tià i hinaaro i te hiò i te mau mea ta òutou e hiò nei, aita rä rätou i ìte; i hinaaro i te faaroo i te mau mea ta òutou e faaroo nei, aita rä rätou i faaroo.

Te tätararaa o te ueue huero

(Mär 4.13-20; Rut 8.11-15)

18 «E teie nei, a faaroo mai na i te parapore o te ueue huero.

19 Ia faaroo te tahi taata i te parau o te Hau, e aore i märamarama i taua parau ra: e haere mai te värua ìno/hämani ìno, e rave ê atu ra ia i tei ueuehia i roto i to na âau. O te hohoà ia o te huero tei maìri i te pae/hiti äratià ra.

20 O tei maìri i te vähi ôfäfaì ra: o te taata ia tei faaroo i te parau e tei färii òaìa i taua parau ra mä te òaòa;

21 no te mea rä aore i aahia i roto ia na iho, mauraa poto ia to na; ia tae mai te àti e te hämani ìno tei riro hoì te parau ei tumu, mäheaitu atu ra ia o ia.

22 O tei maìri i roto i te räau taratara ra: o te taata ia i faaroo i te parau; no te mau manaònaòraa rä o teie nei ao e te faatïaniani/haavarevare a te taoà, apiapi iho ra te parau, e aita aè ra i hotu mai.

23 Âreà tei maìri i te vähi repo maitaì ra, o te taata ia tei faaroo e tei märamarama i te parau; hotu mai ra tä na, hoê hänere i nià i te tahi huero, e ono àhuru i nià i te tahi, e toru àhuru i nià i te tahi.

Manaò.

Te Atua, ua faaite te Atua i to na huru na roto i te parau tei riro mai ei fenua. Ua parau, ua tupu, ua parau, ua ìtehia. Te Atua te Fatu o te raì e te fenua. Te taata, o te òhipa ia o ta na i hämani. E i mua i te taata o ta na i hämani, teie te parauraa a te Taramo i te ôpuaraa faaora a te Atua ;  E ao to te taata i haapaòhia e òe, e ua haafätatahia mai e òe ia pärahi i roto i to òe ra mau hëtere. E mauruüru ia mätou i te mau mea maitataì no to òe ra fare, no to òe ra nao moà. Te auraa ; te riro ra teie parau mai te tahi ìteraa e te farii atoàraa hoì, te vai ra tera peu no te maa ta te taata e rave ra, ua ìte te Atua i te reira. Täpiri noa mai ra rä te Atua i teie manaò ; e ao to te taata i haapaò, te vai ra te na e te vai ra teie. I ô nei, aita te Atua e tià ra i nià i to na tiàraa Atua, faautaraa i ta na parau ia au i tera huru ìtehia i te tau o Mote, i te parauraa e, « eiaha roa to òe e Atua ê atu i mua i ta ù aro… » Aita, e faatureraa. Te parauraa, eita te manào o te taata e o, hoê anaè parau ; eiaha tera  eiaha tera. E i ô nei, aita, aita te Atua e faauta ra, i te huru o te taata, 6 Na te mau mea maitaì, e te tià ra, ta òe, ta te Atua e ora ai mätou nei, e parau mai ia mätou nei; o òe o tei tiàturihia e to te mau hopeà o te fenua atoà nei, e te feiä atoà i te ätea ê ra i te moana. Te auraa ; te vai ra te hinaaro o te taata e te vai ra te hinaaro o te Atua. Aita te Atua e parau ra, ua hape te taata, te vaiiho ra rä te Atua na te taata e ìte mai. E hinaaro to te Atua, e manào to te Atua i mua i te parau no te fenua e hotu i te maa. Parau mau, te vai ra ihoä ia tera mau haapäpüraa mai tera ta Ìtaia e haapäpü ra, ia parau te Atua e, « e ère to ù manào mai to òutou e ère to ù haereà mai to òutou a hiò na i te raì, te teiteiraa o te raì mai tera te taaêraa i roto i to òutou manào e to ù manào e te Atua i parau i tera parau, aita ò na e hiò faahou ra i tera area e faataaê ra ia na i nià i to na tiàraa Atua e te taata, o ò na tera e haafatata ra i te taata i te parauraa atu e, « e ère anei teie mai te tahi taata o tei naò ra, a hiò mai na òe i teie manào, a hiò atoà mai na òe i teie manào, te vai ra ihoä tera ta òe i mätau, a hiò atoà mai na òe i teie, e ère anei hoì teie i te huru tano aè …no ù teie manào, a hiò atoà mai na òe… Tera faahaèhaaraa te Atua ia na i mua i te taata i te parauraa, a hiò atoà mai na òe i to ù manào. I mua i te mau parau o te mau taiòraa e au no teie mahana te vai ra ihoä te reira, te vai atoà ra rä teie ta ù, na òe ra e hiò mai. E aha te huru o te Atua o ta tätou e hiò nei. E Atua tei ìte i te taata i roto i to na taaêraa, aita te Atua e haafaufaa-òre ra te taata, aita te Atua e faarahi ra i te paruparu e te faufaa-òre o te taata, Aita roa. Te hinaaro ra te Atua i te manào o te taata, horoà atoà mai te taata i to na manào. Ua farii ê na te Atua i te manào o te taata. E Atua, hou to na faahaèhaaraa mai ia na, pärahi-roa-raa mai i roto i te taata, ua faahaèhaa ê na te Atua ia na i mua i te taata i teie reo e a hiò atoà mai na òe i teie. E ère anei teie o te manaò tumu no te hinaaro o te Atua. Te vai ra te hinaaro o te Atua, aita a te Atua i hinaaro nei i te faauta, aita ; a hiò atoà mai na òe i teie.., e ère anei teie i te huru tano aè i nià i ta ù e tiäì ra ia òe ia rave mai, na òe ra hoì te reira vahi e faaoti mai. Tera te rahi o te Atua, tei roto i to na haèhaa, te raveraa i te taata ei täuàparauraa na na, a hiò atoà mai na òe…I roto i te Tenete, te ôpuaraahia te taata, i roto i te âpooraa a te mau Atua, hämani tätou i te taata, e ua ui i teie taata o ta na i hämani, « a hiò atoà mai na òe i teie manào, e ère anei teie o ta ù e hinaaro ra. Te rahi o te Atua, tei roto i to na haèhaa, te färiiraa e täuàparau, färiiraa i te ìte, faaroo i te manào o te taata i mua i te tahi parau faufaa roa. Inaha, ia parau anaè tätou faanaho, to te taata te reira tiàraa atu i mua i te Atua, e inaha, i roto i tera faahaèhaaraa te taata i roto i te parau o te faanahoraa i mua i te Atua, o te Atua atoà iho teie e faahaèhaa mai nei. A hiò atoà mai na òe i teie, e ère anei teie i te mea huru tano aè. Tera te hohoà o te Atua. I ô nei rä, te ani ra e ère anei. I roto i te parauraa e ère, ia faaòhipa anaè i tera taò, no te faaìte ia, ua hape, e ère i tera. Na vai i rave i tera òhipa, E ère na ù. E riro te e ère mai te tahi täpüraa, e ère, i ô ua oti te parau. E anei, te vai ra ia te manào no te uiuiraa, te vai ra te päpü-òre, ua naò anaè tätou « päpü-òre » te haere ra ia te manào, te feâa ra, tei roto i te tahi manào aore ra te tahi. Te auraa ; te vai ra ta te taata e te vai ra ta te Atua. I roto i tera e piti, te naò ra te Atua, e ère anei tei ta ù e hinaaro », mea òhie roa no te Atua i te parauraa e, « teie ta ù e hinaaro, aita ra te Atua e na reira ra. Te vaiiho atoà ra te Atua te taata i roto i to na tiàmaraa, te ìte atoà ra te Atua i te taata i roto i ta na ìmiraa, e te hinaaro ra te Atua ia ìmi te taata, ia feruri rii, ia uiui rii, ia färii atoà te taata i te tahi taime i te vaiiho, ia faataime i ta na hiòraa. Teie te tahi tautururaa i te manaò i roto i teie mau ìrava e haapoto nei i te mau taiòraa no teie mahana :

-Taramo 65, 9 To te mau hopeà o te fenua ra, ua roohia anaè e te mataù i ta òe ra mau täpaò. O tei ìteä i te haereà mai i te poìpoì, e te ahiahi, ua faaòaòahia ia e òe ra.

 -Ìtaia 55, 10 Mai te ua mau e topa nei, e mai te hiona, no nià mai i te raì ra, e aore i hoì faahou i reira; ua faararirari rä i te fenua ra, e ua faatupu ra, e ua faahotu mai hoì i tä na, i noaa ai hoì te huero i te feiä e ueue, i te mäa i te feiä i àmu ra.

-Röma 8, 23 Eere hoì o rätou anaè ra, o tätou atoà nei, o tei noaa te huero mätamua a te Värua ra, o tätou iho ä tei ûuru i roto ia tätou iho, i te tatariraa atu i te faa-tamarii-tävai-raa, oia te faaoraraa i to tätou nei tino.

-Mätaio 13, 20 O tei maìri i te vähi ôfäfaì ra: o te taata ia tei faaroo i te parau e tei färii òaìa i taua parau ra mä te òaòa.

Teie taò òaìa, e taata tei färii i te parau tei itoito i te faatupuraa i te vahi i reira te parau te faahitiraahia, o ta na noa i ìte mau ti rä te òaòa, te mau haaäpiäpiraa e faaea noa o ia i roto i te òaòa, te òaòaraa to na ia oraraa.  Tei roto o Ietu i te tuhaa no Tarirea, I taua mahana ra, haere atu ra Ietu i räpaeàu i te fare i te hiti no te roto no Tïpëria, i rotopü i te mau taata e rave rahi tei haaàti mai ia na e tei pee noa ia na. Te hinaaro nei rätou i te hiò i te mau temeio e te ìte i ta na parau. No te rahi  te taata, te paiùma nei Ietu i nià i te hoê poti.

O vai ma teie nei mau taata ?

O te feia atoà ia ta na i faaora i to rätou mau maì, ta na i faaòre i ta rätou mau hara, ta na i tämahanahana i to rätou mau àti. E ère ra e o rätou anaè, te vai atoà nei ra te tahi pae tei haere noa mai no te mataìtaì noa e no te ìmi atoà hoì i te mau raveà no te haamämüraa atu ia na, oia hoì te feiä tei òaòa, e te feiä tei òre i òaòa ia Ietu e i ta na òhipa. I roto i teie mau taata o tätou atoà e faaroo ra i teie mau parau ta Ietu e faatià parapore nei, ia ìte atoà tätou e, e tuhaa ta tätou i roto i teie mau parau èi faatupuraa i te ora e hau i te fenua nei.  

Ua riro teie pene 13 i päpaìhia e Mataio èi faaìte i te mau taata tei putuputu mai, ta na  iho mau pipi e ia tätou atoà i te huru no ta Ietu mau haapiiraa e no to na manaò. Te haapiiraa a Ietu te parau rahi i roto, maori ra te parau ia no te Aroha e te Here. Te faaìte nei Ietu e, teie mai nei te Hau o te Atua, ua tae mai nei e tei pïhaì iho roa i te taata nei, e te haapii nei Ietu i te parau no taua hau ra, na roto i to na parau paraporeraa. I roto i ta na aòraa i nià i te mouà, ua haapii Ietu na roto i te raveraa i te mau parau no te Faaüraa Mätamua tei matauhia e te taata i te faaroo. I ò nei ra, e mea taaê roa ia, aita O ia i ìriti faahou mai te mau parau no te Faaüraa Mätamua, ua ìriti mai ra O ia i te tahi parapore ta Mataio i haaputuputu maite, ei täpaò faaìte e, aita o Ietu i rave  mama noa nei i ta na òhipa, ua ìte ra O ia i te vahi ta na e haere nei, ua ìte O ia i te haapii te rave i te temeio na roto i te mana no to na Metua. Te raveà a Ietu te faaòhiparaa i te parau no te taata ueue i te huero maa i nià i te mau vahi no te fenua e tei vaiiho na te reira iho huero e faaìte i to na iho maitaì.

E aha hoì te parapore ?

O te hoê ia parau faaau, oia hoì te raveraa o Ietu i te faufaa no te aru, tei hiòhia e te mata ei faaauraa no te Patireia o te Atua. A hiò na i te parapore no te taata ueue huero. Te haapii nei o Ietu i te taata na roto mai i te tahi mau mea fatata roa i te taata, ìtehia e te taata i roto i to na oraraa i te mau mahana tätaì tahi, matarohia e te taata i te rave. E aha hoì o Ietu i na reira ai, e aha hoì O ia i parau parapore ai ? Teie ei faaìteraa ia i te feia ìte-òre i te auraa hohonu no te tupuraa no to na Patireia, ia òhie to rätou manaò e ta rätou tiàturiraa, e to rätou atoà ìteraa i te mau raveà faaora na na e ère o te reira anaè, ei hunaraa atoà ra i te feia i ìte i taua parau ra, aore ra rätou i hinaaro e i haapaò. Te ìriti nei i ta na haapiiraa na roto i te parapore no te taata ueue huero. Te ueue e maa tei nià e topa e pöfaìhia, e päfaìhia, te ueue e huero îita i roto i te rima i reira e hue ai i nià i te fenua.

Te auraa o te parapore.

Te tatara nei o Ietu iho i te reira. Te huero ra, o te parau ia no te Patireia, oia hoì, te mau haapiiraa. Ua ueue o Ietu i taua mau parau ra i roto i teie nei ao tei reira te mau huru repo atoà. Ua ueue O ia i te huru o te vahi e maìrihia e taua huero ra, mai te tiäì i te taime e hotu mai ai taua huero ra. Ua hotu mai te huero tei maìri i te vahi repo maitaì, àreà ra tei maìri i roto i te àihere, i nià i te vahi papa, e i te äratià aita ia. Te faaauraa no na repo e maha nei, ua faaäuhia ia i nià i te huru e maha o te taata nei tei maìri i te pae äratià, oia te taata tei faaroo i te parau o te Patireia e aore i haapaò, ua haere mai taua mea ìno ra, rave ê atu ra i tei ueuehia i roto i to na ra âau, te huru ia no te taata hupehupe, e te faatau. Tei maìri i nià i te papa, oia tei färii i te parau no te Patireia ma te òaòa no te mea ra aore i aahia i roto ia na, ia tupu te hoê fifi, te pohe nei te faaroo i te hämani-ìno-raa, mäheaitu atu ra o ia. Te huru teie no te taata teòteò, to na manaòraa oia anaè te mea faahiahia aè i te tahi atu. Tei maìri i te vahi àihere, oia te taata tei faaroo i te Patireia, e o tei òhene taua parau ra i roto na roto i te tïtau-noa-raa i to teie nei ao e te mau mea haavare, aita atu ra taua parau ra i hotu mai. No te mea ua rahi aè to na hinaaroraa ia pohe te tumu o te maitaì, eiaha ra ia ìtehia te ùnaùna o te ora. Àreà ra tei maìri i te vahi repo maitaì, oia te taata tei faaroo i te parau o te Patireia, e ua haapaò maite atu ra i te reira, ua hotu mai ra te reira e ua parare taua parau ra i te mau vahi atoà. Tupu mau atu ra te parau a te Atua, i nià i ta Ìtaia faaìteraa i te pene 55 i te ìrava 11 O ia atoà  te parau no roto i to ù nei vaha, e òre e hoì faufaa òre noa mai ia ù nei, e tupu ra tei ôpuahia e au ra, e noaa hoì te mea faaue atu ai au ra. O te Fatu atoà ia hinaaro ia tätou, ia riro atoà tätou ei mau taata ueue huero no te parau mau no Ietu Metia, i roto ia tätou, i roto i to tätou mau ùtuafare e i roto i teie nei ao. Oia hoì te tiàturi mai nei te Atua ia tätou, te taata tataì tahi aita roa te hoê i roto ia tätou i ère i te topahia e teie huero no te Parau Maitaì a te Atua. O te taata ia tei faaroo e tei märamarama i te parau; hotu mai ra tä na, hoê hänere i nià i te tahi huero, e ono àhuru i nià i te tahi, e toru àhuru i nià i te tahi.

Teraì òr. Faatura.