Mätaio 22, 34-40 Hämani.

Täpati 25 no Âtopa 2020.

Hämani.

Mau taiòraa.

Taramo 18

1 Na te Mënätehe. E Taramo na te tävini a te Fatu ra, na Tävita, o tei parau atu i te Fatu i te parau o teie nei himene i te mahana i faaorahia ai o ia e te Fatu i te rima o to na atoà ra mau ènemi, e i te rima o Taura, ua nä ô aè ra o ia: 2 Te hinaaro atu nei au ia òe e te Fatu, e ta ù püai. 3 O te Fatu ta ù papa, e ta ù pare, e ta ù ora, ta ù Atua, ta ù mato, ta ù e tiàturi nei; ta ù päruru, e ta ù tara faaora, ta ù fare teitei. 4 E tiàoro vau i te Fatu haamaitaìhia ra, e ora ia vau i ta ù mau ènemi. 5 Ua haaàtihia vau e te mäuiui o te pohe, î aè ra vau i te riàrià i te feiä rave hara mai te pape puè ra te huru; 6 ua haaàtihia vau i te taura ra o häte, e ua tuuhia te märei ra o te pohe ia ù. 7 Ua tiàoro vau i te Fatu i ta ù àtiraa ra, ua pii hua atu ra vau i ta ù Atua. Ua faaroo mai ra o ia i ta ù reo i to na nao, e ua tae ta ù pure i to na tarià. 8 Ua âueue iho ra te fenua e ua rürütaina, e ua âtaataa atu ra te mau tumu o te mouà, ua âueue a, no te mea ua riri o ia. 9 Ua pee aè ra te auauahi no roto i ta na âpoo ihu, e te auahi ura e pura ra no roto i ta na vaha, àma iho ra te auahi i te reira. 10 Ua tuu haèhaa mai ra o ia i te raì e ua pou mai ra, e e pöuri tei raro aè i ta na âvae. 11 Ua pärahi o ia i nià i te tërupi e ua maùe, òiòi atu ra te maùeraa nä nià i te pererau ra o te mataì. 12 Ua haaàti o ia ia na iho i te pöuri ei täpoì, e te pape pöuri e te ata meùmeù o te raì ra to na fare. 13 No te ànaana o to na aro, pee atu ra te mau ata meùmeù na na ra, riro atu ra ei ua-paari, e te auahi. 14 Ua tuu mai ra te Fatu i te pätiri no nià mai i te raì, e ua faaìte mai ra Tei Teitei ra i to na reo, e ua-paari hoì, e te auahi. 15 Ua teà iho ra o ia i ta na òhe, purara atu ra rätou; ua faarahi atu ra i te uira, fati atu ra rätou. 16 Ìteä iho ra te vairaa o te moana i reira; e te tumu o te fenua i te ìteäraa, i to aòraa mai, e te Fatu, i te mataì ra, te aho no to òe ra âpoo ihu 17 Ua faatoro mai ra o ia i ta na rima no nià mai, ua rave mai ra ia ù; ua ùme aè ra ia ù i nià no raro i te moana nui a hiva. 18 Ua faaora aè ra o ia ia ù i ta ù mau ènemi püai, i te feiä i riri mai ia ù ra, no te mea e püai rahi to rätou i to ù. 19 I te mahana i àti ai au ra, ua hitimaùe au ia rätou, o te Fatu rä to ù ra tauturu. 20 Ua hopoi aè ra o ia ia ù i te vähi ätea, ua faaora o ia ia ù, no te mea te au mai ra o ia ia ù. 21 Ua faautuà mai ra te Fatu ia ù i tei au i ta ù ra parau tià, e ua tuu mai i te raupeà ia ù e au i te viivii òre o ta ù rima. 22 No te mea ua haapaò vau i te èà o te Fatu, e aita aè ra i faaruè ìno noa i ta ù Atua; 23 no te mea i mua anaè ia ù te mau ture na na, e aore ta na mau haapaòraa i faaruèhia e au; 24 no te mea e parau haavare òre ta ù ia na, e aore aè ra vau i rave i ta ù ra hara 25 I raupeà mai ai te Fatu ia ù i ta ù nei parau tià, ia au i te viivii òre o to ù nei rima i mua ia na. 26 I te feiä e aroha ra, ua aroha atoà òe; e te feiä parau tià ra, te tià atoà ra ta òe parau. 27 I te feiä viivii òre ra, e viivii òre atoà ta òe; i te feiä rä e märô ra, e riro atoà òe i te märô. 28 Te feiä i àti ra, e faaorahia ia e òe, âreà tei faateitei ra, e tuuhia ia e òe i raro. 29 O òe hoì tei tütuì i ta ù rämepa, e na ta ù Atua, na te Fatu, e haamäramarama i to ù nei pöuri. 30 No te tauturu no òe ra i püpü atu ai au nä roto i te nänaì àito ra, e no ta ù Atua i tae na ai au i te pare. 31 E Atua ia, ua tià roa ta na haereà, te parau a te Fatu ra, ua tämatahia ia; o te päruru o ia o te feiä atoà e tiàturi ia na ra. 32 O vai mau rä hoì te Atua? Mäori rä o te Fatu. O vai hoì te mato? Mäori rä o to tätou Atua. 33 O te Atua i tätua mai ia ù i te püai, e ua haamanina i to ù nei èà; 34 te faariro nei o ia i o ù puè âvae mai to te àiri, e ua haapäpü i to ù tiàraa i ta ù mau vähi teitei. 35 Te haapii nei o ia i ta ù rima i te tamaì, e ua fati te fana veo i to ù nei puè rima. 36 Ua tuu mai òe ia ù i te päruru faaora no òe ra, e na to rima àtau i tauturu mai ia ù, e no to òe marü i rahi ai au. 37 Ua faaätea mai òe i to ù taahiraa âvae i raro aè ia ù, i òre i pähee ai o ù puè âvae. 38 I aùaù na vau i ta ù mau ènemi e roohia atu ra rätou e au; aore au i hoì, e hope aè ra rätou i te pau. 39 Ua täìri au ia rätou e aita atu ra e maitaì ia tià mai i nià; hià anaè iho ra i raro aè i ta ù âvae. 40 Ua tätua mai òe ia ù i te püai i te àroraa; e na òe i haavï i ta ù mau ènemi i raro aè ia ù. 41 Ua horoà mai òe i te mau àî o ta ù mau ènemi, ia pohe ia ù te feiä i riri mai ia ù ra. 42 Ua pii atu ra rätou, aita rä e faaora; ua pii i te Fatu, aore rä o ia i parau mai. 43 Papaì atu ra vau ia rätou e huàhuà roa aè ra mai te repo e puehu i te mataì ra, faaruè atu ra vau ia rätou mai te vari i te mau aroä ra. 44 I te türepu-atoà-raa o te taata ra, ua faaora hoì òe ia ù, e ua tuu òe ia ù i nià iho i te mau êtene. Te feiä ìteä-òre-hia e au ra, te tävini mai ra ia ia ù; 45 tei te ìteraa rätou ia ù ra, ua faaroo mai ra rätou. Te mau fenua èê ra tei auraro mai ia ù, 46 te mau fenua èê ra tei mäheahea i te mataù, e ua rürütaina i roto i ta rätou iho mau pare. 47 Te ora ra te Fatu E ia haamaitaìhia ta ù mato E ia faateiteihia te Atua i ora ai au nei; 48 te Atua i tähoo mai i ta ù nei parau e ua haavï i te taata i raro aè ia ù nei, 49 i te faaoraraa ia ù i ta ù mau ènemi ra; e ua faateitei òe ia ù i nià iho i ta ù mau ènemi; e ua faaora òe ia ù i te taata riri hötua ra. 50 E haamaitaì au ia òe, e te Fatu, i rotopü i te mau êtene ra, e himene haamaitaì ä vau i to òe ra iòa. 51 E ora rahi ta na i horoà mai i to na arii, e te faaìte mai ra i to na aroha i ta na i faatähinu ra, ia Tävita, e to na huaai e a muri noa atu. Âmene.

Ètoto 22, 20-26

20 Eiaha òe e hämani ìno i te purutia, eiaha hoì e faafao atu, e purutia atoà hoì òutou i te fenua ra i Àifiti.

21 Eiaha òutou e hämani ìno i te vahine ìvi, e te ôtare.

22 Ia hämani ìno noa aè òe i te reira, ia pii mai rätou ia ù ra, e faaroo päpü ia vau i ta rätou pii;

23 E rahi roa ta ù riri i reira, e täparahi pohe roa ia vau ia òutou i te òè; e e riro ta òutou mau vahine ei ìvi, e ta òutou mau tamarii ei ôtare.

24 Ia hopoi tïpee òe i te moni i te taata rii tupu i to ù nei mau taata, eiaha òe ia riro mai tei tïtau i te tärahu ra ia na, eiaha òe e faateiaha ia na i te tärahu.

25 Ia rave noa atu òe i te àhu o to taeaè ei mauhaa, ia maìri te mahana ra, e faahoì faahou atu ia ia na.

26 Peneiaè hoì tirärä o na täpoì, to na ia àhu, ei vehi ia na ra. E aha atu ä hoì to na àhu ia taòto? Ia pii mai hoì o ia ia ù ra, e faaroo ia vau; e aroha hoì to ù.

I Torinetia 1, 5-10

5 Ua rahi hoì ta òutou ia na i te mau mea atoà nei i te mau parau atoà e te ìte: 6 e ua faaìte-päpü-hia te parau o te Metia i roto ia òutou na. 7 E aita aè nei òutou i maìri i muri i te mau maitaì atoà nei, i te tiaìraa i to tätou Fatu ia Ietu Metia i te färaa mai: 8 na na e haapäpü ia òutou e tae noa atu i te hopeà, eiaha ei faaìnoraa, i te mahana o to tätou Fatu o Ietu Metia ra. 9 E parau mau ta te Atua, i haapaòhia ai òutou no te âmuiraa a ta na Tamaiti a to tätou Fatu a Ietu Metia ra. 10 E teie nei, e a ù mau taeaè, te aò atu nei au ia òutou i te iòa i o to tätou Fatu ra o Ietu Metia, e ei parau hoê ta òutou atoà na, e eiaha ia àmahamaha i roto ia òutou: ia àti mäite rä òutou mä te âau hoê e te manaò hoê. Âmene.

Mätaio  22, 34-40

-34 Ìte aè ra rä te mau Färitea e ua pohe te mau Tätutea ia na, ua àururu mai ra rätou ia na ra,

-35 ua ui mai ra te hoê haapii ture no rätou ia na, nä ô mai ra i te rämäraa mai 

-36 E te òrometua, tei hea te faaueraa rahi i roto i te ture?

-37 Ua parau atu ra Ietu: E here òe i te Fatu to Atua; mä to âau atoà, e mä to värua atoà, e mä to manaò atoà. 

-38 O te faaueraa mätämua teie e të hau i te rahi.

-39 E mai te reira atoà te piti: E aroha atu òe i to täuaro, mai to aroha ia òe iho na. 

-40 Te ture atoà e te mau perofeta, tei teie nei ia puè faaueraa e piti nei.

Manaò.

E mau parau hiò âmui teie e faanaòhia nei e tätou i teie mahana, no te mea te taata èita o na i te rähutarià, mea hämanihia ra o ia e te rima Aroha e te Here o te Atua Nui Tumu Tahi, te hämani e parau ia no te rima, te manimani, ua tae anaè te parau i roto i te rima tei ôpuahia e te fëruriraa no te faariro ia èi òhipa ìtehia e te mata to na tupuraa. Teie te haapotoraa i te mau taiòraa.   

-Taramo 18, Raupeà

-Ètoto 22, 20-26, Ture o te Here.

-I Torinetia 1, 5-10. Te âmahamaharaa i roto i te Ètärëtia.

-Mätaio 22, Tätua

Tatararaa.

I to tätou faarooraa i te mau parau no na taiòraa e maha nei, tei ärataì i to tätou haamoriraa no teie mahana te piihia nei te mau ôtià fenua no te fare Atua, tei faatarahia i te fare o te toa ia ìteähia te ôtià fenua, i vava ai te ua tei faaìte i te mau ôpape no te hororaa manaò, Ua tuu te Atua Nui Tumu Tahi i roto i teie mau piiraa , I te apuraa no te mau ture tià tei fano na nià i te Moana Nui a Hiva, teie faaìte i te here e te aroha o te Atua Nui Tumu Tahi ia Mäòhi Nui, to na täuaro, e ia na iho o te hinaaro teie no te Atua i teie fenua o te nünaa Mäòhi i teie mahana ia faatupu e ia faahotu i te parau mau, e mauhia ra e te fenua i roto i to na oraraa.

No te ètaèta ra e te täiva o te taata Mäòhi i te färii i to na iho parau, to na reo, i tono roa mai ai te Atua i ta na Tämaïti here i roto i teie nei ao no te faahotu-faahou-raa i te parau tià a to na Metua ia tià i te Tämaïti ia hämani faahou te hohoà e te huru o te Mäòhi. Teie ia reo o Ietu i nià i te mau faatere faaroo Âti-iuta, e i nià ia tätou i teie mahana, te naò ra to na reo, E here òe i te Fatu to Atua; mä to âau atoà, e mä to värua atoà, e mä to manaò atoà. O te faaueraa mätämua teie e të hau i te rahi. E mai te reira atoà te piti: E aroha atu òe i to täuaro, mai to aroha ia òe iho na. E reo teie tei hämani faahou i te tiàraa taata, i te mea ua mä te huru e te hohoà o te Atua i nià i teie mau faatere faaroo Âti-iuta. To rätou tiàturiraa ua haere mai o Ietu no te faatià i to rätou mau manaò, ia moè te mau hinaaro o to na Metua.

Ua tupu ta tätou parau no teie mahana i muri ïti noa aè to Ietu haapiiraa i te mau Tätutea i te parau no te täatiraa e te tiàfaahouraa ma te haapäpü e, te Atua Nui Tumu Tahi no te faatupu ia i te ora, èita no te faatupu i te pohe. Te ôpuaraa ia a te Atua i te taata tätaì tahi, ia faatupu i te ora, te ora ra to te taata ia marämarama te riro nei teie parau èi moihaa no te faatupuraa i te parau tià. I tae roa ai te haapii ture i te tuu ia Ietu i roto i te rämäraa, ma te parau e, tei hea te faaueraa rahi i roto i te ture, teie huru parauraa te tïtau ra i te pähonoraa ia hapa o Ietu i ta na iho parau. Naò ia te manaò i te parau e, te ìriti nei teie uiraa i te hoê ùputa ia tià ia Ietu ia hämani faahou i te hohoà e te huru o te Atua i nià i teie haapii ture e i te mau Färitea, tei  hinaaro ia ätea o Ietu i te ôpuaraa a to na Metua no te ora. E òhipa o Ietu i teie uiraa no te haapii faahou i teie mau taata i te maitaì o te Atua i to te ao na roto i te faaìteraa te mau ôtià, i te mea ua atea roa rätou i te faanahoraa no te oraraa âmui. Ua manaò teie haapii ture e, e upootià o ia  i nià ia Ietu, i te mea ua pohe te Tätutea e àroraa teie e tupu nei, e aore ra e motoraa. No Ietu e tuu o ia i mua i teie haapii ture, i te ture tei mau âau ia na, ta na e faahiti nei i te mau mahana atoà,  E here òe i te Fatu to Atua; mä to âau atoà, e mä to värua atoà, e mä to manaò atoà. 38 O te faaueraa mätämua teie e të hau i te rahi. 39 E mai te reira atoà te piti: E aroha atu òe i to täuaro, mai to aroha ia òe iho na. 40 Te ture atoà e te mau perofeta, tei teie nei ia puè faaueraa e piti nei.

Te ìte nei tätou i roto i teie haapiiraa na Ietu, te vahi ta te haapii ture i tümä i roto ia na ia òre ia tupu faahou te ôpuaraa faaora a te Atua Nui Tumu Tahi, e to na huri tüaraa i to na täuaro, e ia na iho. E toru parau tumu e vai nei i roto i teie parauraa ta Ietu ia tätou i teie mahana.

- 1 te pärahiraa o te Here, tei roto i te âau, tei roto i te värua, e tei  roto i te manaò

- 2 te ìteraahia te Aroha, i te ìteraa i te täuaro,  e te ìteraa ia na iho.

- 3 te haapäpüraa te parau, tei roto i te ture e te mau perofeta.  

I mua i na parau e 3 nei, te höroà nei o Ietu i te tiàmaraa i  roto i te taata tätaì tahi, te ìteraa e ua âua haaàtihia o ia e te tahi atu mau taata, i te ärataìraa a te ture e te  parau. Teie na parau e toru e tià ia òutou i te âparau i roto ia òutou iho, ta òutou i here, te mau tamarii, e te mau  taata e färereihia e òutou i teie  hepetoma âpï tei haamata i teie  mahana.

Ta te manaò ra e hinaaro nei i te parau teie ia, i muri aè i te faahaùtiraa te taura o te here i to ù âau, aore ra i muri aè i te tüìraahia to ù âau e te àti o te taata, i to ù ìteraa e, eere au i te rahutarià, ua òhie rä to ù âau i te putapü i mua i te àti o te taata, te vai ra ia te aroha, oia te taime riro mai ai te faaroo ei òhipa, te taime hoì riro mai ai te hiò ei òhipa, oia te taime oha ai to ù aro i mua i te àti o te tahi, no te tämata i te faatià mai ia na i nià, aore ra no te hiò i te räveà e vai ra i roto ia ù no te haamämäraa i to na mau mauiui. Te mea faufaa i ô nei, eere tei te ïti aore ra te rahi o te òhipa i maraa ia ù i te faatupu, te riroraa rä te maa òhipa ïti ta ù i rave, te maa parau ïti ta ù i parau, ei taime ìte faahou ai te täuaro i te mahanahana i roto i to na âau, te mahanahana o te taura ta tätou e parau nei e, here. Ia ìte te taata i roto i te fifi, aore ra te àti e, eere o ia anaè amo noa ai i te reira fifi, e tano rä o ia e tiàturi i nià i te tauturu a to na mau täuaro, òre noa atu ai o ia i ìte o vai rätou, ua hau te reira i te faufaa i te mau taoà atoà o teie nei ao e horoàhia na na. Te haamanaò noa mai ra te reira ia tätou i te faufaa o te here i roto i te oraraa o te taata. A ui na ra tätou e, E aha te hereraa i te täuaro.

I teie mahana, ua faariro roa te tahi pae i te àti, te veve o te taata ei räveà maitaì no te pororaa i to rätou parau, no te höroàraa i te tahi hiòraa maitaì no rätou, aore ra no te hutiraa mai i te taata i roto i ta rätou mau haapaòraa, aore ra ta rätou mau täatiraa. Eita te reira feiä e hinaaro ia moè rii iho te òhipa ta rätou e ôpua ra i te rave. Aita e òhipa rii iho ta rätou e rave, tei òre te päpaì veà e te täviri hohoà i nä-mua-hia i te faaära. Te mea ia ta te Fatu e parau ra e : Tei parau i te parau no na iho ra, te ìmi ra ia i to na iho hinuhinu, tei ìmi rä i te hinuhinu o tei tono mai ia na ra, e parau mau ta na, aita roa e haavare o roto ia na (Ioane 7, 18). Eiaha tätou e maere, ua ìte te haavare i te faanehenehe ia na e te rave i te huru e auhia mai ai o ia e te taata. Eere no te mea ua faahitihia te iòa o te Fatu i roto i te òhipa i ravehia, i riro ai te reira ei òhipa na te Fatu, e te mau taata hoì i rave, ei mau tävini no te Fatu (Mätaio 7, 22). Ua ìte tätou i roto i te reo e, ia hape ta òe märamaramaraa i te auraa o te tahi taò, e hape atoà te òhipa ta òe e rave atu, eiaha mai te mea e, e manaò ìno to òe i te raveraa, no te mea rä e türamaraa hape tei horoàhia ia òe. Te faufaa ia o te reo i roto i te oraraa o te taata, no te mea te èà te reira e arataì i te taata i roto i te ìteraa i te hinaaro o te Atua.

I mua i teie uiraa : e aha te hereraa i te täuaro, eiaha tätou e maere ia ani mai te tahi e, e aha të höroà, aore ra, e hia të höroà. Mai te mea atu ra, te räveà noa teie e hau ai te âau o te taata, òre ai o ia e naeàhia i te faahaparaa no te òreraa i höroà i te tahi mea. Ua ìte maitaì hoì tätou e, te auraa o te here, eere te horoà, to òe rä te reira haapäpüraa e, ua ìte òe i te taata. Mai ia tätou e parau nei i te parau i riro mai ei òhipa, e faaroo, te parau atoà nei tätou e, ìte, te taime te hiò riro mai ai ei òhipa. Aita rä hoê mea e parau ra i te taata i te òhipa ta na e rave. Ua ìte tätou e, te tiàmäraa, e taoà horoà te reira na te Atua i te taata, ua ìte te Atua i te faatura i te reira, te taata noa teie e tämata nei i te tomo i roto i te reira vähi

Moà, no te tämata i te faaturori i te taata. I to tätou haamanaòraa i teie reo to Ietu e parau ra e : Òutou i nä reira i te hoê taeaè ïti haìhaì roa i roto i ta ù mau taeaè nei, ua nä reira mai ia òutou ia ù (Mätaio 25, 40), ua hinaaro tätou i te faaìte e, aita Ietu e pärahi noa nei i mua i te àti o te taata, no te mea rä e taura te here, tei roto atoà te reira taura ia Ietu, e te faahaùti atoà nei te àti o te taata i teie taura i roto i te âau o Ietu. Aita rä hoê mea e parau mai ra e, i te haùtiraa teie taura, e aha te mea ta na i faahaùti, te rima änei, te âvae, te vaha, te mata, te feruriraa. Na tätou noa teie faaotiraa e, te rima, no te mea te tiaì ra tätou i te taata ia horoà mai i te tahi mea ei räveà e tupu ai to tätou hinaaro, aore ra ta tätou mau ôpuaraa. A ui na tätou, no te aha teie taura e òre ai e faahaùti i te âvae o te taata, a tià roa atu ai o ia i mua i te feiä i hämani ìno i te feiä riirii ; no te aha teie taura e òre ai e faahaùti i te vaha o te taata, no te haere änei e faaìte i te òhipa ìno ta rätou i rave, aore ra no te tuu i te parau o te feiä i hämani-ìno-hia i roto i te pure ; no te aha teie taura e òre ai e faahaùti i te feruriraa o te taata, a ìmi atu ai o ia i te tahi räveà päruru i te mau taata i topa i roto i te fifi. Ei hiòraa na tätou : ia faaroo tätou i teie taò, àito, e òiòi tätou i te manaò i te tahi taata rahi, te püai, e täne aore ra e vahine, tei àro i te ènemi i haere mai e haru i to na fenua ; no te mea, te àito, te tiaì te reira e te päruru o te fenua. I te tahi tau fifi, i te tahi fenua, te tupu ra te àroraa, ua haere te tahi vahine e òhi i te tamarii tei pohe te metua, aore ra tei òre i roaa faahou ia rätou i te haapaò mai, ua rave o ia i teie mau tamarii, e ua âfaì i roto i to na ana, e na na i faaàmu i teie mau tamarii.  Mea nä reira o ia i te faaoraraa i te fenua ia òre to na nünaa ia mou, e te riroraa mai ei àito i taua fenua ra. Te auraa, aita te parau o te àito i täamu-noa-hia i nià i te püai e te àravihi i te peu no te tamaì, e rave rahi atu ä te räveà paari e te manaò-òre-hia i faaòhipahia e te taata, te vahine ihoä rä, no te faaoraraa i te fenua i te àti. Te faaìte noa mai ra te reira i te fifi ia faaoti tätou i te huru ta te tahi taò e rave atu. I to na pae, te nä ô ra Ietu e : Tei horoà i te hoê âuà pape toètoè na te hoê o teie nei mau taata rii, no te mea e pipi o ia na ù, e parau mau ta ù e parau atu ia òutou nei, e òre roa o ia e ère i te utuà (Mätaio 10, 42). Eere änei e, ua tupu te hinaaro o te Atua i te tahi noa âuà pape toètoè.

Teie te parauraa a te Taramo, 2 Te hinaaro atu nei au ia òe e te Fatu, e ta ù püai. 3 O te Fatu ta ù papa, e ta ù pare, e ta ù ora, ta ù Atua, ta ù mato, ta ù e tiàturi nei; ta ù päruru, e ta ù tara faaora, ta ù fare teitei. 4 E tiàoro vau i te Fatu haamaitaìhia ra, e ora ia vau i ta ù mau ènemi.

Ia maitaì tätou i teie hepetoma.

(Puta turu, Te Here, päpaìhia e Turo a Raapoto.)

Teraì òr. Faatura.